Door Stuart Kensenhuis
Engeland, Frankrijk en Italië sturen elk 10 militaire adviseurs naar Benghazi in Libië om de opstandelingen te steunen. Volgens de Britse regering past dit binnen de resolutie van de Verenigde Naties (VN) over hulp aan het Libische volk, omdat het hier niet om een gevechtstaak gaat. Ondertussen gaat de oorlog gewoon door. Bombardementen door Navo vliegtuigen op militaire doelen van kolonel Kadhafi, de dictator die, vooral volgens de westerse landen, moet vertrekken. Libische grondtroepen voeren aanvallen uit op steden die in handen zijn van de opstandelingen. De gevolgen van deze oorlog tot nu toe: duizenden doden en gewonden, tienduizenden burgers zijn gevlucht, enorme verwoestingen, chaos, pijn en verdriet. Bij al dit geweld is er één vraag die me bezighoudt: waar is Najat?
Najat heb ik ontmoet in december 1993 bij het Institute of Social Studies (ISS) in Den Haag. Ze kwam uit Libië en volgde daar een taalcurcus. Ik werkte er tijdelijk als Beveiligingsmedewerker, een baan waardoor ik meestal met iedereen contact had. Een klacht aanhoren, advies of aanwijzingen geven, een gezellig praatje, etc. Met Najat wilde het alleen niet lukken. Dit kwam niet alleen door haar nette uitstraling en gedrag, iets waardoor ze niet zomaar met een vreemde man in gesprek ging, maar ook omdat ze af en toe vergezeld werd door een Libische bodyguard. Ik had het al zo’n beetje opgegeven toen ze plotseling voor mijn bureau stond bij de receptie en op een lieflijke toon vroeg: “What is your birthday and how old are you? Ik was even verbouwereerd, maar ik herpakte me snel en gaf haar alle informatie. Vanaf dat moment waren we goede vrienden en elke week hadden we minstens één keer contact, iets waardoor me veel duidelijk is geworden over haar karakter en achtergrond.
 |
| Najat biedt president Hugo Chavez van Venezuela een presentje aan |
Ze adoreerde haar vader, een man met een hoge functie op de Libische ambassade in Den Haag. Over haar moeder sprak ze zelden, maar als ze dit deed ging het altijd over de moeizame relatie die ze met haar had. Vaak werd ze door haar vader gevraagd om mee te gaan op audiëntie bij een andere ambassade. Daardoor voelde haar moeder zich gepasseerd, vermoed ik. De relatie met haar moeder kwam nog meer onder druk te staan toen haar vader een rode BMW met getinte ruiten voor haar kocht, een auto waarmee ze soms veel te hard reed tussen haar woonplaats Wassenaar en Den Haag. Regelmatig trok Najat zich terug in haar geloof, de Islam, en bad 5 keer per dag, iets waarvan ze zeker wist dat het een schild vormde tegen de aanvallen op haar denkwereld. Ik weet niet hoe vaak ik ben uitgenodigd bij haar thuis in Wassenaar om haar familie te ontmoeten, mee te eten, naar de film te gaan of het einde van de ramadan te vieren. Afgezien van een kruisverhoor door haar vader toen Najat me de eerste keer aan hem voorstelde, heb ik me daar altijd op mijn gemak gevoeld.
Ergens in 1996 vertelde Najat over romantische aandacht en wellicht ook een aanzoek van één van de zonen van dictator Kadhafi. “Wat zal ik doen”, vroeg ze. Ik wees haar op het risico dat ze mee zou gaan in de val van een regiem dat toen al onderhevig was aan sancties van de VN. Bijna een jaar later verhuisde ze terug naar Libië, trouwde met een politieagent en ik verloor haar uit het oog. Pas in mei 2009 vond ik haar terug. Op Facebook. Ze is nog steeds getrouwd en ze heeft een dochtertje van 7 jaar oud. De vriendschap was weer als vanouds, maar nadat de opstand in Libië in alle hevigheid is losgebarsten is het contact moeilijker geworden. Haar huistelefoon en mobieltje zijn onbereikbaar en begin maart schreef ze een laatste bericht op haar Facebookpagina:
‘Life has shown us that nothing is more important than humanity, peace and security and all that we thought was important means nothing during hard times...’
U begrijpt dat ik me zorgen maak. En niet alleen om de veiligheid van Najat en haar familie, maar ook om al die andere burgers, voor of tegen Kadhafi, die in een oorlog zijn beland, waarvan het einde nog lang niet in zicht is. “Ik sta hier standvastig, hier is mijn tent, hier is mijn huis, hier ben ik”, zei Kadhafi tijdens een toespraak in Tripoli op 23 maart. Ik geloof niet dat hij vrijwillig vertrekt. Maar is ‘regime change’ dan het doel waar de westerse landen op in mogen zetten, zonder ook te streven naar een politieke oplossing? En wat als dat zooitje ongeregeld, de zogenaamde opstandelingen, aan de macht komt? Krijgen we dan weer die feodale toestanden van voor de Kadhafi revolutie in 1969, toen een deel van de Libische stammen, zwarten, vrouwen en andere minderheden, werden uitgebuit, vernederd en gediscrimineerd? Ik vind dat het sturen van militaire adviseurs opnieuw de gewelddadige oplossing van dit conflict benadrukt en geen recht doet aan de belangrijkste inhoud van de VN-resolutie: het beschermen van de burgerbevolking tegen alle bedreigingen en met alle middelen die voorhanden zijn.
Ik bid voor de veiligheid van Najat en haar familie. Maar ook voor vrede in Libië en dat onze bemoeienis met de opstand een bijdrage vormt aan een rechtvaardige samenleving, waarin geweld slechts als uiterste optie wordt overwogen en de politieke oplossing nooit uit het zicht raakt.
